ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ πρακτικές του ελαιουργείν, τα ζητούμενα σήμερα είναι πολλά: από το πώς να αξιοποιήσουμε με πλήρη τυποποίηση και πιστοποίηση το παραγόμενο ελαιόλαδο μέχρι το πώς να εκμεταλλευθούμε τα παραπροϊόντα ελαιοτρίβισης που σήμερα καταλήγουν σε πλαγιές και παραλίες...
Αν παράλληλα λάβουμε υπόψη μας ότι οι κύριες αιτίες θανάτου στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι τα νοσήματα του κυκλοφορικού συστήματος, τα κακοήθη νεοπλάσματα και τα νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος, τότε μπορούμε εύκολα να δούμε το κενό αγοράς που υπάρχει για τα προϊόντα της ελιάς.
Κενό αγοράς
Η Ελλάδα είναι η τρίτη σε ποσότητα ελαιοπαραγωγός χώρα της υφηλίου. Είναι ένα δεδομένο που λογικά θα σήμαινε πολλά έσοδα απ' αυτόν το διατροφικό χρυσό, που είναι το ελαιόλαδο αλλά και όλα τα άλλα προϊόντα της ελιάς (π.χ. πάστα, ελαιάλευρα κ.λπ.)!
Σε μια χώρα που όλοι μας γνωρίζουμε τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής και άρα θα μπορούσαμε να «πουλήσουμε» πιο εύκολα στις αγορές του κόσμου τα προϊόντα που αποτελούν την βάση της μεσογειακής διατροφής, γιατί δεν μπορούμε να πείσουμε τις αγορές; Τι να φταίει άραγε και δεν έχουμε ανάλογα υψηλή θέση στις εξαγωγές ελαιολάδου και άλλων προϊόντων ελιάς;
Με άλλα λόγια, γιατί δεν θέλουμε ή μάλλον καλύτερα γιατί δεν μπορούμε να μετουσιώσουμε σε επιχειρηματικό προϊόν και άρα κέρδος το ήδη γνωστό εδώ και χρόνια επιστημονικό δεδομένο: «Οι Κρητικοί χάρη στην υψηλή κατανάλωση ελαιολάδου έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά καρδιοπαθειών αν και έχουν υψηλή χοληστερίνη»;
ΑΕΙ και ΑΕΠ
Πολλές απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα μπορούν να δοθούν αν δούμε τα προγράμματα σπουδών στα ελληνικά ΑΕΙ. Πόσα ελληνικά πανεπιστήμια επικαιροποιούν τα προγράμματα σπουδών τους, ώστε να δίνουν τα κατάλληλα επιχειρηματικά εφόδια στους αποφοίτους τους για τον στίβο του επιχειρείν και άρα μιας καλύτερης ποιότητας ζωής απαλλαγμένης από δημοσιοϋπαλληλικές νοοτροπίες και πρακτικές; Με άλλα λόγια, τα ΑΕΙ πόσο βοηθούν στην αύξηση του ΑΕΠ; Ή μάλλον καλύτερα, πόσο θα μπορούσαν να βοηθήσουν αν δίδασκαν απλά μαθήματα επιχειρηματικής πρακτικής συνάμα με μαθήματα χημείας και τεχνολογίας τροφίμων;
Χύμα «χρυσός»
Ας δούμε μερικά δεδομένα σχετικά με το ελαιόλαδο: η τιμή παραγωγού σήμερα στην Ελλάδα είναι περίπου 2,5 ευρώ το λίτρο, ενώ στις αγορές της Βόρειας Ευρώπης ένα λίτρο τυποποιημένου πιστοποιημένου ελαιολάδου μπορεί να φτάσει και τα... 18 ευρώ το λίτρο (πάνω από 700% αύξηση!). Αυτή η προστιθέμενη αξία καρπώνεται όχι από τον άνθρωπο που κάνει την πιο σημαντική δουλειά (την παραγωγή!) αλλά από το μεσάζοντα, τον μεταφορέα, τον τυποποιητή και τον τελικό πωλητή. Μιλάμε για μια αλυσίδα ανθρώπων που ουσιαστικά απομυζούν ένα κέρδος που κάλλιστα θα μπορούσε να καταλήγει στις τσέπες των... παραγωγών.
Πέρα από μεμψιμοιρίες και γκρίνιες, ιδού πεδίο δόξας λαμπρό: το χύμα ελαιόλαδο θα μπορούσε να εμφιαλώνεται και να τυποποιείται σε καθετοποιημένα ελαιουργεία/εμφιαλωτήρια εφαρμόζοντας όλες τις απαιτήσεις περί ασφάλειας τροφίμων, με καθετοποιημένη ιχνηλασιμότητα και όσα συναφή ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία περί τροφίμων. Τα προϊόντα αυτά (σε μοντέρνα μπουκάλια και με ετικέτες με χρήσιμη πληροφόρηση των καταναλωτών) θα μπορούσαν να εξαχθούν σε όλο τον κόσμο αυξάνοντας το ΑΕΠ και βελτιώνοντας το ισοζύγιο εισαγωγών/εξαγωγών.
Γιατί δεν κάνουμε κάτι τέτοιο αλλά προτιμάμε να πουλάμε (ως παραγωγοί) το εξαιρετικό μας ελαιόλαδο σε Ιταλούς και Ισπανούς προς 2,5 ευρώ το λίτρο; Τον στόχο των 18 ευρώ το λίτρο πόσοι έλληνες παραγωγοί μπορούν όχι να τον πετύχουν αλλά να τον ονειρευτούν;
Κι όμως δεν είναι κάτι δύσκολο ή φανταστικό: μικρές κατά τόπους μονάδες το έχουν κάνει ανά την Ελλάδα. Ενας από τους φοιτητές μου πριν από λίγα χρόνια το έκανε με μεγάλη επιτυχία και με πολλούς όμως κόπους. Το υπ. Ανάπτυξης θα μπορούσε άμεσα να προωθήσει προγράμματα χρηματοδότησης επενδύσεων σε αυτό τον τομέα ώστε να «στηθούν» τέτοιες μονάδες αλλά και υποστηρικτές μονάδες παραγωγής υλικών συσκευασίας. Μόνο με τέτοια πολιτική στρατηγική από το υπουργείο θα μπορούμε να υποστηρίξουμε τα ελληνικά προϊόντα και παραγωγούς, δημιουργώντας παράλληλα πολλές νέες θέσεις εργασίας αλλά και προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Πέρα από μνημόνια και τρόικες, η Αθηνά μάς δείχνει τον επιχειρηματικό δρόμο ακόμα και σήμερα. Το κλαδάκι της ελιάς κρύβει πολλά ευρώ, αλλά και γεύση, άρωμα κι ευμάρεια...